۱۰ جریان راهبردی فناوری در حوزه کسب‌وکار سازمانی
گارتنر یک مؤسسه پژوهشی و تحقیقاتی است که زمینه فعالیتش مرتبط با حوزه فناوری اطلاعات است. تحلیل‌های ارائه شده از سوی این مؤسسه، همواره مورد توجه سازمانها و نهادهای بین‌المللی قرار دارد. گارتنر هر ساله پیش‌بینی‌های قابل توجهی را در حوزه‌های مختلف فناوری اطلاعات و در قالب سمپوزیم گارتنر منتشر می‌سازد. به‌طور مثال گارتنر سال ۲۰۱۴ پیش‌بینی کرده بود، سازمان‌های بزرگ تجاری در سال ۲۰۱۵ میلادی، قربانی جرایم سایبری سازمان یافته خواهند شد. یک سال بعد از این پیش‌بینی و در سال ۲۰۱۵ شاهد طیف گسترده‌ای از حملات سایبری به سازمان‌های خصوصی و دولتی بودیم. پیش‌بینی امسال گارتنر در ارتباط با کسب و کار سازمانی در نوع خود یک ویژگی متمایز دارد. پیش‌بینی‌های امسال عمدتا معطوف به سال ۲۰۱۶ نبوده و بعضی از آن‌ها تا سال ۲۰۲۰ نیز پابرجا خواهند بود. تعامل دو طرفه انسان با ماشین، محور اصلی بسیاری از این پیش‌بینی‌های امسال گارتنر در حوزه کسب و کار سازمانی بوده‌اند. در این مقاله نگاهی به ده پیش‌بینی برتر گارتنر در این حوزه خواهیم داشت.
حتی بدون آن‌که به برآوردهای گارتنر در حوزه کسب و کار سازمانی نگاهی داشته باشیم، به خوبی می‌توانیم یک‌سری تحولات بنیادی در دنیای فناوری اطلاعات را رصد کنیم. جهت‌گیری دنیای فناوری اطلاعات عمدتا به سمت ربات‌ها، هوش منصوعی و یادگیری ماشینی معطوف شده است. پیشرفت‌های گسترده دستیاران مجازی، خود شاهدی گویا بر این اتفاق است. در مقطع کنونی، دستیاران شخصی در بسیاری از حوزه‌ها حضور موفقی داشته‌اند؛ به‌طوری که به راحتی توانایی مدیریت هوش‌مندانه بسیاری از کارها را دارند. نمونه بارز دیگری که در این زمینه می‌توان به آن اشاره کرد، پلتفرم زیرساختی آژر مایکروسافت است. پلتفرمی که در بسیاری از حوزه‌ها متکی بر یادگیری ماشینی است. همین موضوع گارتنر را بر آن داشت تا نه تنها به پیش‌بینی حوزه کسب و کار در سال ۲۰۱۶ بپردازد؛ بلکه به سال‌های دور نیز نیم نگاهی داشته باشد. گارتنر پیش‌بینی کرده است، ظرف چند سال آینده، ما در یک دنیای ماشین‌محور هوش‌مند و مبتنی بر الگوریتم‌ها زندگی خواهیم کرد. دنیایی که در آن مردم و ماشین‌ها برای انجام فعالیت‌های خود مجبور هستند با یک‌دیگر به تعامل بپردازند. این شیوه برقراری ارتباطات به صورت هماهنگ و تعریف شده است. داریل پلامر، معاون بخش تحلیل‌های برجسته گارتنر در این ارتباط گفته است: «واژه ربات بارزترین تجلی حضور هوش‌مصنوعی است. این حقیقت بر هیچ‌کس پوشیده نیست که سازمانها و مصرف‌کنندگان در حال حاضر از پیشرفت‌های حاصل شده در این زمینه استقبال کرده‌اند. فناوری‌هایی که در آینده روند زندگی انسان‌ها را تغییر خواهند داد. پیش‌بینی‌های برجسته گارتنر، ما را از خیال‌بافی جدا کرده و به ما درک عمیق‌تری نسبت به مسائل پیرامون ما و آن‌چه پیرامون زندگی ما در جریان است و تعامل انسان‌ها با دنیای دیجیتال، ارائه می‌کند». تحلیل‌گران گارتنر نتایج دستاوردهای خود را در جریان سمپوزیم ITxpro در اختیار مخاطبان قرار داده‌اند. پیش‌بینی‌های امسال گارتنر در حوزه کسب و کار، بر مبنای سه محور اصلی رابطه ماشین‌ها با مردم، هوش‌مند بودن محیط‌های کاری و تکامل Nexus of Forces استوار بوده است. این سه عامل دست در دست هم داده‌اند تا گارتنر ۱۰ پیش‌بینی متفاوت را که در باطن با یک‌دیگر مرتبط هستند، ارائه کند.
تحلیل‌هایی که درست از آب در آمدند
قبل از آن‌که به بیان پیش‌بینی‌های جدید گارتنر بپردازیم، ابتدا بهتر است به پیش‌بینی‌های سال ۲۰۱۴ در حوزه کسب و کار، نگاهی کوتاه داشته باشیم. گارتنر در سال ۲۰۱۴ پیش‌بینی کرده بود، صنایع برای گذر از چالش‌های جدیدی که پیش روی آن‌ها قرار دارند، نیازمند پیاده‌سازی تغییرات بنیادی در مدلهای تجار‌ی‌شان هستند. تغییراتی که عمدتا روی مدلهای تثبیت شده باید اعمال شود. این تغییر و تحول در همگرایی اجتماعی، موبایل‌ها، کلاود، الگوهای اطلاعاتی و پردازش اطلاعات متمرکز شده است که در اصطلاح رایج، به آن Nexus of Forces می‌گویند. گارتنر در سال ۲۰۱۴ پیش‌بینی کرده بود که شرکتها در حوزه کسب و کار خود دو تغییر عمده به وجود خواهند آورد؛ اول آن‌که به سمت دیجیتالی کردن تجارت خود روی خواهند آورد و دوم آن‌که تجارت خود را بر مبنای مشتری‌مداری قرار خواهند داد. (شاید بارزترین مثال عینی در این زمینه ویندوز ۱۰ است. سیستم‌عاملی که ساتیا نادلا اعلام کرد، یک محصول مشتری‌محور است که بر اساس بازخوردهای دریافت شده از کاربران طراحی شده است). گارتنر در بخش دیگری از پیش‌بینی‌های خود اعلام کرده بود، مدیران تجاری و مشاوران ارشد فناوری اطلاعات در سازمانها، باید تحلیل‌های درستی از نیازهای استراتژیک صنعت خود داشته باشند؛ نیازهای مصرف‌کنندگان و شرکای تجاری باید در اولویت قرار داشته باشد. دستیابی به این تحلیل‌ها نیازمند توجه به عواملی هم‌چون فناوری‌های جدید، تغییرات جمعیتی و رفتارشناختی مصرف‌کنندگان است؛ شاید عینی‌ترین پیش‌بینی سال ۲۰۱۴ گارتنر که به‌طور کامل به وقوع پیوست، چاپ سه بعدی بود. گارتنر پیش‌بینی کرده بود که تا سال ۲۰۱۷ چیزی نزدیک به هفت تا ده درصد خرده‌فروشی‌های جهانی برای تولید سفارشات، از فناوری سه‌بعدی استفاده خواهند کرد. این پیش‌بینی با راه‌اندازی فروشگاه چاپ سه‌بعدی از سوی آمازون، رنگ واقعیت به خود گرفت.
سازمانها در انتظار چه رویدادهای جدیدی باشند؟
تا سال ۲۰۱۸ بیست درصد محتوای تجاری، توسط ماشین‌ها تولید خواهد شد.
فناوری‌ها با استفاده از موتورهای ترکیبی خودکار، توانایی جمع‌آوری و ارائه اطلاعات فعالانه را خواهند داشت؛ به گونه‌ای که یک بستر مناسب برای واگذاری محتوای تجاری از سوی انسان‌ها به ماشین‌ها به وجود خواهد آمد. فناوری‌ها تا سال ۲۰۱۸ به اندازه‌ای پیشرفت خواهند کرد که با استفاده از ابزارهای قدرت‌مند نوشتاری، توانایی ارائه اطلاعات تحلیلی را خواهند داشت. این سیر پیشرفت به گونه‌ای خواهد بود که پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۱۸ محتواهای تجاری هم‌چون گزارش‌های سهام‌داران، اسناد و مدارک قانونی، گزارش‌های بازار، انتشار مطبوعات، مقالات و کاغذهای سفید White Paper (نوعی ویژه‌ای از گزارش یا راهنمایی بوده که برای کمک به خوانندگان به منظور درک بهتر یک مساله، حل یک مشکل یا اتخاذ یک تصمیم آماده‌سازی می‌شوند). به جای آن‌که توسط انسان‌ها تولید شود، به دست ماشین‌ها سپرده خواهد شد.
تا سال ۲۰۱۸ شش میلیارد دستگاه متصل به شبکه، به پشتیبانی نیاز خواهند داشت.
دنیای دیجیتالی امروز ما به معنای واقعی کلمه، دیجیتالی است. امروزه به سختی می‌توان مرزبندی مشخص و دقیقی مابین دنیای دیجیتالی و فیزیکی به وجود آورد. این درهم آمیختگی به شرکتها اعلام می‌کند که باید تمرکز و دقت‌شان، معطوف به اشیا اینترنتی باشد و از آن‌ها پشتیبانی به عمل آورند. بنابر پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۱۸ شش میلیارد دستگاه اینترنت اشیا تولید خواهد شد. این حجم از دستگاه‌ها به سرویس‌ها و خدمات پشتیبانی بیش‌تری نیاز خواهند داشت.
تا سال ۲۰۲۰ آژانس‌های نرم‌افزاری مستقل بدون کنترل انسانی در مجموع، ۵ درصد تراکنش‌های مالی را مدیریت خواهند کرد.
در عصری که در آن زندگی می‌کنیم، عامل‌های مشتق شده از الگوریتم‌های هوش‌مند، برای رسیدگی به تراکنش‌های اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما در واقع هنوز به مرحله‌ای از توان‌مندی نرسیده‌اند که به تنهایی و به‌طور مستقل و بدون کمک گرفتن از انسان‌ها، فعالیت‌های خود را انجام دهند؛ اما پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ دستگاه‌ها و ماشین‌های مبتنی بر الگوریتم‌ها، این توانایی را داشته باشند که در حوزه‌های اقتصادی هم‌چون مبادلات ارزی، بیمه، بانک‌داری و جذب سرمایه به بازارهای مختلف ورود پیدا کنند و کنترل ابزارهای مالی مختلف را بر عهده بگیرند.
تا سال ۲۰۱۸ بیش از سه میلیون کارگر جهانی توسط ربات‌ها کنترل خواهند شد
ربات‌های رییس تا سال ۲۰۱۸ به اندازه‌ای در تصمیم‌گیری‌ها حرفه‌ای و قدرت‌مند می‌شوند که به راحتی جای‌گزین مدیران انسانی خواهند شد. ماهیت نظارت بر وظایف به‌طور فزاینده‌ای تغییر پیدا می‌کند؛ به‌طوری که عملکرد و بازدهی کارگران، معیار اندازه‌گیری حسن کار آن‌ها خواهد بود. این اندازه‌گیری عملکرد، ارتباط مستقیمی با مشتریانی دارد که به یک سازمان وارد یا از آن خارج می‌شوند. اندازه‌گیری عملکردها به این روش، بسیار دقیق‌تر از عامل‌های انسانی است و توسط مدیران ماشینی هوش‌مند انجام خواهد شد.
با پایان یافتن سال ۲۰۱۸ بیست درصد ساختمانهای هوش‌مند در معرض هجوم دیجیتالی قرار خواهند گرفت.
این روزها صحبت از هوش‌مندسازی ساختمان‌ها و حضور فعالانه ربات‌ها در عرصه‌های مختلف است؛ اما نبود امنیت کافی به‌طور فزاینده‌ای ساختمانهای هوش‌مند را در برابر حملات آسیب‌پذیر خواهد کرد. سوء‌استفاده از علائم دیجیتالی آسیب‌پذیر که به‌طور گسترده در یک ساختمان وجود دارد، موجودیت یک ساختمان را در هاله‌ای از ابهام فرو می‌برد؛ به‌طوری که همواره سایه یک هکر، ساختمان را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد. همین موضوع باعث می‌شود، همواره پیامد‌های امنیتی حوزه‌های اقتصاد، بهداشت و ایمنی را تهدید کنند. شدت و گستردگی این تهدیدات امنیتی، به اهدافی که هکرها روی آن‌ها متمرکز می‌شوند بستگی دارد؛ به دلیل این‌که مؤلفه‌های ساختمانهای هوش‌مند نمی‌توانند به‌طور مستقل، مورد بررسی قرار گیرند؛ در نتیجه به عنوان بخشی از یک فرآیند امنیتی در یک سازمان بزرگ مورد بررسی قرار گیرند. محصولات باید سطحی از حفاظت و یکپارچگی با سیستم‌های مدیریتی و نظارتی را در خود جای داده باشند.
تا سال ۲۰۱۸، چهل و پنج درصد شرکت‌هایی که رشد سریع داشته‌اند، نسبت ماشین‌های هوش‌مندشان به کارمندان‌شان بیش‌تر خواهد بود.
سرعت، صرفه‌جویی در هزینه‌ها، بهبود بهره‌وری و توانایی بزرگ شدن بر اساس فناوری‌های هوش‌مندانه برای انجام وظایف خاص، از جمله چهار فاکتوری هستند که شرکتها را مصمم می‌کند تا نیروهای انسانی را استخدام کرده، آموزش داده و از توان‌مندی‌های آن‌ها استفاده کنند؛ اما ۴۵ درصد شرکتها و استارت‌آپ‌هایی که بر مبنای سیاست‌ها و استراتژی‌های درست گام برداشته و رشد سریعی داشته‌اند، به احتمال زیاد تا سال ۲۰۱۸ از فناوری‌ها و به ویژه ماشین‌های هوش‌مند، در حوزه‌های کاری خود استفاده خواهند کرد؛ به‌طوری که رفته رفته از حجم کارمندان و نیروی انسانی این شرکتها کاسته خواهد شد. سوپرمارکت‌ها یا شرکت‌های امنیتی که سرویس‌های مرتبط با نظارت تصویری را با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین ارائه خواهند کرد، از جمله مثال‌های ملموس در این زمینه به شمار می‌روند؛ به‌طوری که مأموران امنیتی که این روزها وظیفه محافظت از این چنین شرکت‌هایی را برعهده دارند و به نوعی میراثی بازمانده از دنیای قدیم هستند، دیگر در خط مقدم انتخاب شرکتها جایی نخواهند داشت؛ در نتیجه تا پایان سال ۲۰۱۸ چنین فرآیندهایی به‌طور کامل، روند خودکارسازی را پشت سر می‌‌گذارند.
با پایان یافتن سال ۲۰۱۸ دستیاران شخصی، توانایی شناسایی چهره و صدای مشتریان خود را در کانال‌ها و شرکتها، خواهند داشت.
ماشین‌ها و ربات‌ها زمانی به هوش‌مندی کامل خواهند رسید که در بخش خرید و در زمان خرید و بدون دخالت نیروی انسانی، توانایی شناسایی مشتریان را داشته باشند. این‌کار باعث می‌شود ربات‌ها خدمات بهتری را به مشتریان این شرکتها ارائه کنند. گارتنر پیش‌بینی می‌کند تا اواخر سال ۲۰۱۸ ماشین‌ها این توانایی را خواهند داشت تا یک تعامل کاملا مفهومی و مثبت را با مشتریان برقرار کنند؛ به عبارت دیگر ماشین‌ها نه تنها به راحتی توانایی شناسایی چهره و صدای مشتریان را خواهند داشت، بلکه توانایی پاسخ‌گویی منطقی به سؤالات مطرح شده و ارائه تحلیل‌های درست را در ارتباط با کالای مورد انتخاب مشتری، دارند. ماشین‌ها حتی این توانایی را خواهند داشت تا صحبت‌های مشتری را ادامه دهند و آن‌را تأیید یا راه‌کار بهتری ارائه کنند. در این مکانیزم فرآیند گوش کردن و صحبت کردن، زمان‌بندی درست قطع کلام، توانایی پاسخ‌گویی، اضافه کردن یک فکر یا هدف جدید به یک جمله از توانایی‌های دستیاران شخصی خواهد بود. امروزه بسیاری از مشتریان کسب کارهای بزرگ، تمایل دارند از دستیاران شخصی ویژه‌ای استفاده کنند که به آن‌ها در زمینه تصمیم‌گیری درست و انتخاب یک کالای درست، اطلاع‌رسانی کنند. تقاضایی که این روزها به‌طور فزاینده‌ای رو به افزایش است.
تا سال ۲۰۱۸، دو میلیون کارمند باید از گجت‌های سلامت و تناسب اندام بر اساس مفاد ذکر شده در قرارداد شرکتها، استفاده کنند.
سلامت و تناسب اندام افراد شاغل در مشاغل خطرناک یا طاقت‌فرسا، به‌طور فزاینده‌ای کارفرمایان را با مخاطرات مختلف روبرو می‌کند؛ اما وسایل پوشیدنی به کارفرمایان کمک می‌کند، وضعیت سلامت کارمندان خود را ردیابی کنند. گارتنر پیش‌بینی کرده است تا سال ۲۰۱۸ پوشیدن محصولات ردیاب تناسب‌اندام و سلامت جزء شرایط استخدامی ۲ میلیون کارمندی خواهد بود که قصد استخدام شدن در شرکتها را خواهند داشت. این شرایط عمدتا در ارتباط با مشاغلی است که حیطه کاری آن‌ها پرخطر است و به فیزیک بدنی مناسب نیاز دارند. نیروی شاغل در اوژانس‌های پزشکی، نیروهای پلیس و آتش‌نشان‌ها در صدر این فهرست قرار دارند. این تجهیزات پوشیدنی، امنیت این افراد را تضمین می‌کند. از طریق این دستگاه‌ها، ضربان قلب و تنفس و سطح استرس به راحتی و از راه دور قابل بررسی است. ورزشکاران حرفه‌ای، رهبران سیاسی، خلبانان و کارگران صنعتی گروه بعدی افرادی را تشکیل می‌دهند که پوشیدن این وسایل برای آن‌ها اجباری خواهد شد.
تا سال ۲۰۲۰ عامل‌های هوش‌مند چهل درصد از تراکنش‌های موبایل را ساده خواهند کرد.
فناوری‌های هوش‌مند در قالب دستیاران مجازی شخصی و دیگر عامل‌ها، محتوای کاربری و رفتار کاربران را با استفاده از شبکه‌های عصبی که در کلاود میزبانی شده‌اند، برای ایجاد و مدیریت مدلهای داده‌ای بررسی خواهند کرد. این بررسی با هدف استنتاج محتوایی است که مردم به آن نیاز خواهند داشت. بر مبنای جمع‌آوری این اطلاعات و مدل‌سازی آن‌ها، دستیاران شخصی مجازی این توانایی را خواهند داشت تا به‌طور دقیق و بدون دخالت انسانی به پیش‌بینی نیازهای کاربران بپردازند. همین موضع باعث می‌شود چهل درصد تراکنش‌های همراه از طریق عامل‌های هوش‌مند مدیریت شود.
تا سال ۲۰۲۰، مشتریان ۹۵ درصد شکست‌های امنیتی را در حوزه کلاود، رقم خواهند زد.
نگرانی‌های امنیتی یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که امروزه باعث شده است تا از تمامی ظرفیت‌های کلاود عمومی استفاده نشود؛ با این حال، تنها درصد بسیار کمی از حوادث امنیتی، متأثر از آسیب‌پذیری‌های نادیده گرفته شده از سوی شرکتها است. سازمانها نباید این تصور را داشته باشند که هر فعالیتی که روی کلاود انجام می‌شود، امن خواهد بود. کاربرانی که از مکانیزم‌های امنیتی ضعیف استفاده می‌کنند، همواره باعث گسترش ناخواسته شکست‌های پیچیده امنیتی می‌شوند. برای آن‌که چنین شکست‌هایی به حداقل برسد، سازمانها باید خود را در زمینه ارائه اطلاعات کافی و درست در ارتباط با کلاود، مسئول بدانند. این‌کار بازار کلاود را در مسیر رشد قرار خواهد داد.
بر اساس پیش‌بینی‌های گارتنر تا سال ۲۰۲۰ نزدیک به پنجاه درصد شرکت‌هایی که بیش از ۱۰۰۰ مشتری کلاود عمومی دارند از محصولات امنیتی کارگزار (Broker) برای مانیتور و نظارت بر خدمات SaaS و دیگر کلاودهای عمومی استفاده خواهند کرد؛ هر چند این ابزارها به ایمن سازی کلاود کمک خواهند کرد؛ اما ایمن‌سازی کلاود عمومی مستلزم اطلاع‌رسانی صحیح و روشن به مشتریان کلاود است. در چنین شرایطی تا رسیدن به سال ۲۰۲۰ اگر این سرویس‌ها دچار مشکلات امنیتی شوند، در ۹۵ درصد موارد، زیرساخت‌ها مشکلی نداشته‌اند و مشتریان عامل این شکست‌های امنیتی خواهند بود.